Sakıp Sabancı | Resmi Web Sitesi

PARA BAŞARININ MÜKÂFATIDIR

Benim çocukluğumda çok okunan bir kitap vardı: Üzüntüyü bırak, yaşamaya bak… O zaman yabancı isimlerine alışık olmayan Anadolu insanı bile bu kitabın yazarının ismini (Türkçe okunuşu ile) “Dala Karneci” olarak tanıyordu. Sonra bu yazarın başka kitaplarının tercümeleri basıldı. Bunlar arasında hatırladığım kadarı ile para kazanmanın yollarını öğreten bir kitabı da vardı. Yeni Asır Gazetesi İstanbul’da yayınlanmaya başladıktan sonra, gazete sorumluları, okuyucularına dağıtılmak üzere bir küçük kitapçık içinde başarının yolları konusundaki görüşlerimi toparlamamı istediler. Görüşlerim, önerilerim küçük bir kitap halinde bastırılmış. Kitabın kapağına “Para Kazanmanın 16 Altın Yolu – Yazan: Sakıp Sabancı” diye yazılmış. 23 Kasım 1985 Pazar günü Yeni Asır Gazetesi ile birlikte, bana söylendiğine göre, 120 bin dolayında dağıtım yapılmış. Tanıdıklarımdan, tanımadıklarımdan bu kitap ile ilgili değişik tepkiler aldım. Genellikle ilgi gördüğünü anladım. Bu ilgi karşısında, yazdıklarımı tekrar gözden geçirdim. Eklemeler yaptım. Türkiye’de son zamanlarda benzer kitapların yayınlandığını arkadaşlarım bana duyurmuşlardı. Amerikan yazarların eseri olan The One Minute Manager ve Up the Organization isimli kitaplar “Bir Dakikalık Yönetici” ve “İş Bilenin, Para Kazanının” başlığı ile tercüme edilip yayınlanınca, büyük ilgi görmüş. Ben bir yazar olarak değil, parmağını taşın altına sokmuş bir iş adamı olarak yazdığımdan, söyleyeceklerimin biraz farklı olması tabiidir. Unutmayın ki, ben Türkiye şartlarında 40 yıllık birikimimi sizlere aktarmaya çalışıyorum. Faydalı olabilirsem ne mutlu bana…

BAŞARI ŞİMDİ ASLANIN AĞZINDA

Bu benim on birinci kitabım. Dört kitabımın ikinci baskıları yapıldı. Para Başarının Mükâfatıdır ismi ile 1985 Kasım ayında yazdığım kitabım ise dört kere basıldı. O kitabımın diğerlerinden farkı, yaşam deneyimlerimi basit bir şekilde anlatmamdır. Anladım ki insanın kendi başından geçenleri, kendi deneyimlerini başkalarına aktarması ilgi görüyor. Okunuyor. Ve de yararlı oluyor. Para başarının mükâfatıdır. İyi de acaba “başarı” nedir? Başarıya nasıl ulaşılır? Ben bir iş adamıyım. Benim için başarı, işimdir. Ressam için başarı, tablosunun ünlü bir müze tarafından satın alınması, müzisyen için başarı, eserinin ünlü orkestralarca çalınması, bilim adamı için başarı Nobel Ödülü’nü almaktır. Ben bir müzisyen, bir ressam, bir bilim adamı gözüyle başarıyı anlatamam. Ben bu küçük kitapta bir iş adamı gözüyle, kendi deneyimlerime dayalı olarak başarının ne olduğunu, başarıya nasıl ulaşılacağını anlattım. Tekrar ediyorum. Bunlar benim deneyimlerim. Bunlar benim inandığım şeyler. Ben, başarı reçetesi yazmıyorum. Yazamam da… Ama ben kendi deneyimlerime dayalı olarak başarıyı arayanlara ışık tutmak istiyorum.

ÜCRET PAZARLIĞI MI? KOYUN PAZARLIĞI MI?

Ücret konusundaki çarpıklığı, “Anasını-Danasını anlatmaya çalışarak” ilk defa 1987 Haziran ayında bir kitap haline getirmiştim. Bu kitap çok ilgi gördü. Ücret konusundaki çarpıklıklar daha açık biçimde gündeme geldi. Birinci kitaptaki açıklamalarda düzenlemeler yaparak 1990 Mayıs ayında ikinci çalışmam yayınlandı. Bu benim ücret konusundaki üçüncü yayınım.

DAHA FAZLA İŞ, DAHA FAZLA AŞ

1992 Yılının Ekim ayında Sabah Gazetesi’nin ve Milliyet Gazetesi’nin birinci sayfalarında yer alan başlıklar beni çok etkiledi: Utandıran Rakamlar: 50 Kişilik İşe, 10 Bin Başvuru 52 Kişilik Kadroya 16 Bin Aday İşsiz Ordusu 4,5 Milyon Gazetede yayınlandığı şekliyle karşı sayfada görüp okuyabileceğiniz bu yazılar, hepimizin bildiği fakat üzerine cesaretle gitmediği, gidemediği için de yeterince tartışamadığımız bir konuya eğilmeye itti beni. Ben pamuk işçisi Hacı Ömer’in oğluyum. Bugün yönetiminde bulunduğum toplulukta 30 bin kişiye iş ve bunlara bağlı olanlarla birlikte yaklaşık 200 bin kişiye aş verme sorumluluğu taşıyorum. Beraber çalıştığım arkadaşları topladım. “Gelin,şu iş ve aş konusunu tartışma gündemine getirmek için temel bilgileri bir kitapta toplayalım. Kamu oyunun dikkatini çekelim.” dedim. Arkadaşlarımın derlediği rakamları, bilgileri “Sakıp Sabancı süzgecinden” geçirerek bu küçük kitabı ortaya çıkardım. Bu küçük kitapta “Sakıp Sabancı anlatımı ile” iş ve aş konusunun Türkiye için ne kadar önem taşıdığını özetleyeceğim.

İŞTE HAYATIM

35 yıl iş hayatının içinde oldum. İşlerle birlikte büyüdüm. İşlerle birlikte geliştim. Sadece Sabancı Ailesi’nin işlerinin içinde değil, genç Türkiye’nin ekonomik büyümesinin değişik kademelerinde de sorumluluklarım oldu. Bazı olayların içinde yaşadım. Bazı olayları yakından izledim. Katkıda bulundum. Tecrübe edindim. Otuz beş yıllık iş hayatımdaki birikimlerin, başkalarının ilgisini çekeceğini ümit ettiğim bölümlerini yazmakta yarar gördüm. Sabancı Topluluğu’nun gelişme hikâyesi, bir bakıma Türkiye’de özel sektörün, özel sektör sanayiinin gelişme çizgisini de ortaya koymaktadır.

İŞTE HAYATIM

ABD Eski Başkanı Jimmy Carter’ın yazdığı önsöz: Sakıp Sabancı, iş hayatındaki başarıları ve Türk halkının gelişimine sağladığı katkılardan dolayı, doğal bir lider olarak ülkesinde tartışılmaz bir ün kazanmıştır. Ben, ülkesinde akademik gelişime daha geniş bir çerçeveden bakarak binlerce gence Sabancı bursu veren Sakıp Sabancı ile beraber, yüksek öğretim kalitesini artırmanın yollarını inceleme şansı buldum. Ülkesinin önde gelen hayırseverlerinden biri olarak, Sabancı Vakfı aracılığıyla neredeyse Türkiye’nin her köşesinde eğitim ve kültür merkezleri, sağlık tesisleri kurmuştur. Kendisi aynı zamanda Amerika Birleşik Devletleri’nin sadık bir dostudur. Türk sanat eserlerinden oluşan Sabancı Koleksiyonu, Sakıp Sabancı’nın diğer ülke insanlarıyla paylaşma cömertliğini gösterdiği büyük bir hazinedir. Rosalynn ve ben, kendisinin İstanbul’daki evini ziyaret ettiğimizde koleksiyonda yer alan tabloların, heykellerin ve hat eserlerinin güzelliğinden ve çeşitliliğinden çok etkilendik. Bu Türk lider, finansal kaynaklarını ve uluslararası etkisini kullanarak insan haklarını yaymaya, kavgaları barışçıl yöntemlerle çözmeye ve dünyadaki yoksul halkın acılarını dindirmeye çalışmaktadır. Bu ilgi çekici otobiyografi, Sakıp Sabancı’nın felsefesinin oluşumunu, sanata olan ilgisinin köklerini, modern Türkiye için süregelen çabalarını ve gelecek için planlarını öğrenmek isteyenlerin faydalanacağı bir kaynak olacaktır.

GÖNÜL GALERİMDEN

1985 yılında gazeteci dostumuz Güneri Cıvaoğlu, Güneş Gazetesi’nin yönetimi sorumluluğunu taşıyordu. Bir gün bana dedi ki: “Sayın Sabancı, İşte Hayatım başlığı ile yayınlanan kitabınız ilgi gördü. Birçok ünlü kişiyi tanıdığınızı kitabınızdan öğrendik. Bu tanışmaların bir kısmının dostluklara dönüştüğü, uzun süre devam ettiği anlaşılıyor. Tanıdıklarınızdan sizde iz bırakanlarla olan ilişkilerinizi renkli yanlarıyla anlatırsanız, okuyucunun ilgisini çeker. Güneş Gazetesi için böyle bir yazı serisi hazırlamak istiyorum”. Dostumuz Güneri Cıvaoğlu’nun bu isteği üzerine gazetede yayınlanacak şekilde “gönül galerimden kimler geldi, gönül galerimden kimler geçti” ise, hatırladığım yanlarıyla kâğıda döktüm. Yazı dizisi, Güneş Gazetesi’nde 4-27 Ocak 1986 tarihleri arasında 23 gün süre ile tam sayfa ve resimli olarak yayınlandı. Bana, bu yayının da ilgi gördüğünü söylediler. Arkadaşlarımın teşvikiyle, Güneş Gazetesi’nde yayınlanan diziyi gözden geçirdim, eklemeler yaptım. Gazetede dizi yayınlandıktan sonraki ilişkiler ve dostlukların hikâyesini yazdım. Bu kitapta özellikle yabancılarla olan ilişkilerime dostluklarıma ağırlık verdim. Gazetelerde sık sık haber yayınlanır, “Sabancı yabancıları evinde ağırladı. Türk sanayiini, Türkiye’deki gelişmeleri ve Sabancı Topluluğu’nun tanıtım filmini gösterdi”. Çok kimse bana sorar: “Bu yabancıları ne diye evine çağırıyorsun?” Yabancılarla toplantılar yapmanın, onlara ikramlarda bulunmanın ‘hep beraber yenilip içilme’ görüntüsünün çok ötesinde değerlendirilmesi gerekir. Her Türk vatandaşı ne kadar çok yabancı ile iyi ilişki kurarsa, Türkiye dışarıda, o kadar geniş çevrelerde gönüllü avukata sahip olur. Bu kitabın değişik bölümlerinde Atlı Köşk’te misafir ettiğim Türk ve yabancı devlet adamlarıyla ilgili anıları anlattım.

RUSYA’DAN AMERİKA’YA: GEZDİKLERİM GÖRDÜKLERİM

Seyahatten dönene “Yediğin içtiğin senin olsun. Sen bize gezdiğini, gördüğünü anlat” derler. Ben de bugüne kadar yaptığım yurtdışı seyahatlerde “gezdiklerimi, gördüklerimi” ve özellikle “başkalarına yararlı olabileceğine inandıklarımı” yazıya döktüm. Bunu bir ölçüde de sorumluluk sayıyorum. Çünkü, bu ülkeden sağladığım imkanlarla gerçekleştirdiğim gezilerde gördüklerimden duyduklarımdan bu ülkeye yarar getirecekleri, ilgilenenlere ulaştıramaz isem görevimi yapmamış olurum. Rahmetli babam Hacı Ömer, yurtdışına gidip gelene sorardı: Eee dayı, anlat bakalım neler gördün, neler duydun?” Eğer karşısındaki sadece gidip gelmiş, bilgi dağarcığına hiçbir şey katmamış ise, “Ohoo, Dayı, sen turist gelmişsin” derdi… Babamın bir de ‘çuval gidip, çuval gelme’ tabiri vardı. İkinci Dünya Savaşı’nın hemen sonrası günlerde Türkiye’de pamuk balyalayacak çuval bulmak güç bir işti. Çuvallara pamuklar sarılır, balya yapılır, yabancı gemilere balyalar yüklenir, pamuk ihraç edilirdi. Gemi tekrar pamuk almaya gelirken, içinden pamuklar çıkarılmış olan boş çuvalları geri getirirdi. Bu çuvallar tekrar pamuk balyalamada kullanılırdı. ‘Çuval gidip, çuval gelmek’ demek, yurt dışına gidip, olanı biteni fark etmeden, hiçbir şey görmeden ve duymadan dönüp gelmek anlamında kullanılırdı. İşte ben, Hacı Ömer’in oğlu olarak, yurt dışına ‘turist gidip, turist gelmemeye’, ‘çuval gidip, çuval dönmemeye’ özen gösteririm. Gezilerimde, Türkiye’nin dışında oluşan, Türkiye’nin geleceği bakımından önem taşıyan değişimleri, gelişmeleri izledim. Not aldım. Bunların en önemli gördüğüm yanlarını başkalarına da aktarmayı bir sorumluluk kabul ediyorum.

HAYAT BAZEN TATLIDIR

İnsanın belli bir hayat çizgisi vardır. Bu çizgide ve sınırda insanlar bir yaşam kavgası veriyor. Yaşam kavgası başlı başına ciddi bir iş. Yaşam kavgası içinde insanların hayatın tatlı yanlarından yararlanmaya pek az vakti olabiliyor. Fakat hayatta hep somurtarak yaşamanın da imkânı yok. Gülmeden yaşam bir anlam ifade etmiyor. Bu nedenle olsa gerek Anadolu’da ‘bir kahkaha bir pirzola gibi insana hayat verir’ derler. Bugüne kadar 12 kitap yazdım. İkisi İngilizce, biri Japonca basıldı. Bunların hepsi ciddi kitaplardı. Bu defa farklı bir kitap ile sayın okuyucularımın karşısına çıkıyorum. Hayat Bazen Tatlıdır adlı kitabımda hayatın tatlı yanlarını, bugüne kadar başımdan geçen tatlı olayları, güldüğüm fıkraları bir araya topladım. Güngör Uras bana Mark Twain’in iki deyimini nakletmişti: “There is no joke in the heaven” (Türkçesi şöyle: Cennette şaka yoktur) “The secret source of humour is not joy itself, but sadness” (Türkçesi şöyle: Mizahın kaynağı aslında keyif değil, üzüntüdür) Sayın okuyucularıma bu 13. kitabımla bir ‘tat’ verebilirsem ne mutlu bana.

BIRAKTIĞIM YERDEN HAYATIM

Daha önce İşte Hayatım adlı kitapta hayatını anlatan Sakıp Sabancı, kaldığı yerden anlatmaya devam ediyor. İlk kitap ünlü iş adamının 1985 yılına kadar yaşadıklarını içeriyordu. Yeni kitap ise son 19 yılda yaşananların bir özeti niteliğinde. Sabancı’nın renkli, başarılı ve yoğun hayatından önemli izler bulabileceğiniz. Bıraktığım Yerden Hayatım, iş dünyasıyla ilgili önemli gerçeklere de ışık tutuyor. Kitap, Sakıp Sabancı’nın kişisel başarı ve görüşleri dışında, Holding olarak neler yaptıklarının ve tüm bunları nasıl yaptıklarının bir dökümü olarak da kabul edilebilir. Sabancı’nın tıpkı konuşurken olduğu gibi tatlı dille aktardığı olayları okurken, aynı zamanda Türkiye‘de iş dünyasında başarıya nasıl ulaşıldığı konusunda ipuçları edineceksiniz. Bıraktığım Yerden Hayatım, anı severleri de mutlu edecek, kişisel gelişim kitaplarını okumaktan hoşlananları da. “Ben olduğum gibi görünmeye ve göründüğüm gibi olmaya itina gösteririm. Mesela, bir tek şeyi saklamak ihtiyacını duymadım. ‘Tahsilliyim, kültürlüyüm, filan mektebi, filan üniversiteyi bitirdim’ demedim. Lise ikiden ayrıldım, iyi talebe değildim. Pamuk işçisi Hacı Ömer’in oğluyum. Gerçek bu. Bunun saklanacak, aşağılanacak yeri var hesabında olmadığım gibi, aksine bunu iftihar edilecek bir gerçek kabul ettim. ‘Asilzade aileyim, gelmişim geçmişim şudur’ gibi hesapları bir yana bırakmak lazım. Bütün insanların tabiatında, belli oranlarda gösteriş sevme vardır. Ama herkeste bu oran değişiktir. Benim gösterişi sevme oranım anlıyorum ki az değil. Gösterişi severim. Açık olmakta fayda var”. (Sayfa 37)

HER ŞEYİN BAŞI SAĞLIK

“Babam hazırlıklı değildi. Ölümü kabul etti. ‘Zenginiz diye ölmeyecek miyiz’ diyordu. Modern tıp tekniğinin, insan ömrüne yeni bir süreç kazandırdığından, o da bizler de pek haberli değildik, bundan 15-16 yıl önce. Oysa ben, hiç hesapta olmayan yeni bir ömür kazandım 1981 baharında. Büyük bir haksızlığın da farkına vardım. Tesadüflerin, fırsatların, şansın, ancak onları kullanmaya, yakalamaya hazırlıklı olanlara gülmesi, çağımızın bir dramıdır. Bütün insanlar başarılı, verimli, mutlu olmaya layıktır. Görevimiz sadece kendimiz için değil, bütün insanlar için daha güzel bir dünya yaratmaktır”.

GELİŞEN VE DEĞİŞEN TÜRKİYE

Türkiye devamlı bir değişim içindedir. Bu değişim bizi her gün daha iyiye götürüyor. Türkiye, her gün biraz daha büyüyor. Türk insanı her gün, bir gün önceye kıyasla daha iyi imkânlara kavuşuyor. Türkiye’de devlet adamının, iş adamının, vatandaşın ortak arayışı, daha hızlı büyümeyi, daha hızlı gelişmeyi sağlamaktır. Devlet adamlarımız bunun için çalışıyor. İş adamımız bunun için yatırım ve üretim yapıyor. İşçimiz bunun için çaba gösteriyor. Çocuklarımız bunun için okuyor. Demek ki, devlet olarak, millet olarak Türkiye’nin yarınına, Türkiye’nin yarınının iyi olacağına inanıyoruz, güveniyoruz. Böyle olmasa, fabrikaları ve dükkânları kapatıp, evlere kapanıp, ekonominin batışını beklemekten başka yapacağımız şey kalmazdı. Anne ve babalar çocuklarının büyüdüğünü, geliştiğini, delikanlı olduğunu, gelinlik çağına geldiğini fark edemezmiş. Biz de bu ülkenin içindeki gelişmeleri bazı zamanlar yeterince fark edemeyip, bu gelişmelerin nimetlerini yeterince takdir edemiyoruz. Türkiye’de onar yıllık dönemlerde, beşer yıllık dönemlerde ve hatta her yıl kaydedilen gelişmeleri, insanlarımıza sağlanan imkânları dikkate alırsak, kalkınmamızın, gelişmemizin boyutlarını, bu kalkınmanın, gelişmenin insanlarımıza sağladığı yararları ve Türkiye’nin nereden nereye gittiğini gerçek boyutlarıyla görürüz.

DOĞU ANADOLU RAPORU

“Özel Sektör Doğu Anadolu’ya yatırım yapsın. Devlet Doğu Anadolu’ya fabrika kursun. Böylece hem terör önlenir hem göç durur.” Bu çok sık tekrarlanan bir görüş. O kadar çok tekrarlanır oldu ki, hepimiz inanmaya başladık. Ben bir iş adamı, bir vatandaş olarak ‘mevcut şartlarda Doğu Anadolu’da yatırımları teşvik edecek, arttıracak bir sistem geliştirme’ işine talip oldum. Ev ödevimi yaptım. Uzmanlarla çalıştım. ‘Özel sektör ağırlıklı ekonomik ve sosyal kalkınma atılımını başlatıp yürütecek bir teşkilatlanma önerisi’ geliştirdim. Benim raporumun esası budur. Kendi ihtisasımı, tecrübelerimi ortaya koyabileceğim, akıl verebileceğim konu budur. Bu raporu hazırlarken Güneydoğu’da olan bitenlerle daha fazla ilgilenmek, izlemek imkânı doğdu. Başka ülkelerde olup biteni öğrendim. İç ve dış bilgileri bir araya getirince ortaya çıkan bir gerçek var: Terör sorununu çözebilmek için, olanı biteni daha iyi anlamaya mecburuz. Bu sadece Türkiye’nin başına gelmiş bir olay değil. Başka ülkeler de benzer sorunlarla karşılaşmış. Sorunu sadece fabrika kurmakla çözmek mümkün değil. Ben bir iş adamı olarak burada sorunun bütününün nasıl çözüleceği hakkında reçete yazamam. Ben kendi konumda önerilerimi ortaya koyarım. Ama bir vatandaş olarak, sorunun bütününe ilişkin kişisel teşhislerimi ve değerlendirmelerimi de özet olarak kâğıda dökmek benim sorumluluğum.

SAKIPNAME

Mimar-ressam-karikatürist Güngör Kabakçıoğlu’nun Sakıp Sabancı’ya 70. yaş armağanı olarak hazırladığı bu kitapta, Kabakçıoğlu’nun Sakıp Sabancı’nın yaşamı, hayat görüşü ve gündem yaratan sözleriyle ilgili olarak çeşitli dönemlerde çizdiği 180’i aşkın karikatür yer alıyor. Güngör Kabakçıoğlu: 1933 doğumlu Güngör Kabakçıoğlu, Devlet Güzel Sanatlar Akademisi’nde Resim ve Mimarlık Bölümü’nde eğitim gördü. 1961 yılında Yüksek Mimarlık Bölümü’nden mezun oldu. Pek çok mimari esere imza atan Kabakçıoğlu, Tercüman, Akşam, Güneş, Yeni Yüzyıl gazetelerinde karikatürler çizdi. Mimarlık, resim ve karikatür yarışmalarında ödüller alan ve jüri üyeliklerinde bulunan Kabakçıoğlu’nun Karikatür Albümü ve Portreler adında iki kitabı daha vardır.